" Καλός χειρουργός "
«Πως πρέπει να είναι ο καλός χειρουργός και ποια τα χαρακτηριστικά του;»Η ερώτηση αυτή απασχόλησε κατά καιρούς φιλοσοφικές συζητήσεις σε ιατρικούς κύκλους, αλλά ταυτόχρονα συνιστά και πρακτικό ερώτημα που απασχολεί τον κοινό άνθρωπο και απλό πολίτη στην καθημερινότητά του. Συχνά ακούγονται απόψεις περί του θέματος αυτού σε ιατρικά συνέδρια και επιτροπές δεοντολογίας, εκπεφρασμένες από γιατρούς-μη-χειρουργούς, καθώς επίσης και από μέσα μαζικής ενημέρωσης από μη ιατρούς, υπό το πρίσμα της διαφήμισης και της δέουσας κοινωνικής συμπεριφοράς ενός χειρουργού. Στην καθημερινότητα, στο χώρο δουλειάς αλλά και σε επαγγελματικές επιτροπές γεννιέται συχνά η ερώτηση: «είναι και αυτός ένας καλός χειρουργός;». Οι μη-χειρουργοί γιατροί αναζητούν στον «καλό χειρουργό» συχνά αυτό που οι ίδιοι είναι: Γιατροί, που περνούν πολλές ώρες στο εργαστήριο ή στην κλινική, γιατροί, που με ενσυναίσθηση και για μεγάλο διάστημα διεκπεραιώνουν δύσκολες καταστάσεις των ασθενών, γιατροί, που είναι από το πρωί μέχρι το βράδυ συνεχώς προσβάσιμοι στους ασθενείς τους, γιατροί, που σκέπτονται εμπορικά και ανθούν οικονομικά, γιατροί, που…κλπ. κλπ.
Οι παρακάτω θέσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά της «Χειρουργικής» ενός καλού χειρουργού αποτελούν σε ελεύθερη μετάφραση τις απόψεις ενός χειρουργού, του Professor Dr.med. Christian Friedrich Vahl, διευθυντού της πανεπιστημιακής χειρουργικής κλινικής του Mainz και εκπροσώπου της συνέλευσης των τακτικών καθηγητών χειρουργικής των γερμανικών πανεπιστημιακών κλινικών. Τα χαρακτηριστικά αυτά, μακριά από δυσνόητους χειρουργικούς και επιστημονικούς όρους, θα πρέπει να διέπουν την εργασία του «καλού χειρουργού» και να αποτελούν το κριτήριο αξιολόγησής του.
• Ο καλός χειρουργός είναι καινοτόμος. Ο χειρουργός πρέπει να εξελίσσεται καθημερινά. Οι συνεχείς καινοτομίες του πεδίου ενδιαφέροντός του απαιτούν από αυτόν συνεχείς διαδικασίες αλλαγής και προσαρμογής. Ακόμη και η ιδιαιτερότητα του κάθε ασθενούς απαιτεί ιδιαίτερη στρατηγική. Η καινοτόμος άσκηση της χειρουργικής ευνοείται μέσα από την κατά περίπτωση εκτίμηση του ασθενούς, τις απρόβλεπτες προκλήσεις, από τους ασυνήθιστους φαινοτύπους των ασθενειών και από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η καινοτομία δεν πρέπει ποτέ να είναι αυτοσκοπός. Ένας χειρουργός που είναι καινοτόμος, απλά και μόνο για να είναι καινοτόμος, είναι ένας κακός χειρουργός.
• Ο καλός χειρουργός εργάζεται λειτουργικά. Ο ασθενής απευθύνεται στο χειρουργό για να του επιλύσει ένα πρόβλημα. Η χειρουργική επέμβαση υπηρετεί ένα συγκεκριμένο στόχο και αποβλέπει στην αποκατάσταση, στην διασφάλιση ή στη βελτίωση συγκεκριμένων λειτουργιών. Ο καλός χειρουργός τελειοποιεί τον τρόπο που ενεργεί μέσω της εγχειρητικής επιδεξιότητας και υποτάσσει την προσωπική διάνθιση της δουλειάς του κάτω από αυτόν τον επιδιωκόμενο λειτουργικό στόχο.
• Ο καλός χειρουργός θέτει αισθητικές απαιτήσεις και στόχους. Στο μεσαίωνα η ηθική και η αισθητική ήταν αντικρουόμενες έννοιες, καθόσον συχνά το 'ωραίο' ταυτίζονταν με το 'κακό'. Ο προσωπικός στόχος της αισθητικής για έναν χειρουργό είναι σημαντικό στοιχείο της λειτουργικότητάς του. Ο χειρουργός που εργάζεται με αισθητική δεν αποθαρρύνει τους ειδικευόμενους, δεν αποσπά την προσοχή τους από τα ουσιώδη και δεν εγείρει υπερβολικές απαιτήσεις από αυτούς. Δεδομένου ότι ο χειρουργός καταναλώνει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην εργασία, η παραμέληση της αισθητικής στη δουλειά του θα επηρέαζε αρνητικά την ευεξία του. Ειδικά για τη χειρουργική ισχύει ούτως ή άλλως: «ωραία μπορεί να είναι η χειρουργική εργασία, μόνον όταν αυτή έχει εκτελεστεί σωστά».
• Ο καλός χειρουργός εργάζεται με τρόπο κατανοητό. Καλός μπορεί να είναι ένας χειρουργός ως μέλος μιας ομάδας, όταν αυτή τον κατανοεί. Η γλώσσα και ομιλία του χειρουργού είναι η ίδια του η δουλειά. Τα βήματα μιας χειρουργικής επέμβασης θα πρέπει να είναι τόσο κατανοητά, σαν να αφηγούνται φυσικά και αβίαστα μια ιστορία. Η εμπρός-πίσω μεταπήδηση κατά τη θεραπευτική διαδικασία, καθιστά την εργασία του χειρουργού απρόβλεπτη, ασαφή και ακατανόητη για τους ειδικευόμενους.
• Ο καλός χειρουργός είναι διακριτικός. Κάθε άνθρωπος χαίρεται με αυτό που καταφέρνει. Παρά την ικανοποίηση για την επιτυχία της δουλειάς του, ο καλός χειρουργός παραμένει σιωπηλός και ταπεινός. Οι φορτικοί έπαινοι για την ποιότητα της εργασίας του και την αποδοτικότητά του, η άμεση ή υπαινισσόμενη υποβάθμιση της ποιότητας άλλων χειρουργών αποτελούν μια ντροπιαστική αδιακρισία, που δεν υπηρετεί την αυτοσυγκέντρωση που απαιτεί η χειρουργική εργασία. Ακόμα και στο χειρουργικό τραπέζι ο καλός χειρουργός δεν «διεκδικεί» περισσότερο χώρο από αυτόν που απαιτεί η εργασία του. Είναι ο εμφανής ηγέτης και απολαμβάνει την εκτίμηση δια της διακριτικής παρουσίας του.
• Ο καλός χειρουργός είναι τίμιος. Ο καλός χειρουργός δεν παρουσιάζει την επέμβασή του ως περισσότερο καινοτόμο και μεγαλειώδη από ό,τι στην πραγματικότητα είναι. Δεν προσπαθεί να χειραγωγήσει τη δουλειά του, τους συνεργάτες του και τους ασθενείς του με υποσχέσεις που δεν μπορεί να τηρήσει. Ο καλός χειρουργός εντοπίζει τις αποτυχίες του ή τις όχι πλήρεις επιτυχίες του, αναφέρεται σε αυτές, ακόμη και αν αυτές δεν έχουν γίνει αντιληπτές από τους εμπλεκόμενους. Ο καλός χειρουργός μελετά συνεχώς και ελέγχει με κριτικό μάτι τα αποτελέσματά του.
• Ο καλός χειρουργός αποβλέπει στην απώτερη επιτυχία. Ο καλός χειρουργός δεν υιοθετεί οποιαδήποτε νέα τάση. Επιζητά την μακροχρόνια, απώτερη και διαρκή επιτυχία για τους ασθενείς του και όχι την ταχεία δόξα. Πρέπει να αναζητά τα μακροχρόνια αποτελέσματα μιας νέας χειρουργικής στρατηγικής, ώστε να αλλάξει θεμελιωδώς το σχέδιο της θεραπευτικής στρατηγικής του. Η διάρκεια της επέμβασης είναι δευτερεύουσας σημασίας έναντι της μακρόχρονης πρόγνωσης του ασθενούς. Ο καλός χειρουργός δεν παραλείπει καμιά χειρουργική ενέργεια, επειδή αυτή μεγαλώνει το χρόνο της επέμβασης. Η δουλειά ενός καλού χειρουργού εκτιμάται από τη διάρκειά της. Η «απονομή βραβείου» μιας «καλής» χειρουργικής πράξης συντελείται χρόνια μετά την χειρουργική επέμβαση.
• Ο καλός χειρουργός είναι συνεπής μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Ο καλός χειρουργός δεν εναποθέτει τίποτα στην τύχη ή στην αυθαιρεσία. Η προσοχή και η ακρίβεια είναι προεξέχοντα στοιχεία της χειρουργικής του δραστηριότητας. Ο καλός χειρουργός μοχθεί ώστε να διεκπεραιώσει μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια με τον βέλτιστο τρόπο. Η εντατική προσοχή που επιδεικνύει αποδεικνύει το σεβασμό του προς τον ασθενή.
• Ο καλός χειρουργός τιμά και σέβεται τη φύση. Η χειρουργική παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της αξιοπρέπειας της ανθρώπινης ζωής. Η χειρουργική αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της ασθένειας και στη λύση του προβλήματος του ασθενούς. Ο άνθρωπος είναι για το χειρουργό το υπέρτατο μέτρο. Ο χειρουργός προστατεύει το περιβάλλον με το να χρησιμοποιεί μόνον αυτό που χρειάζεται. Ο χειρουργός βλέπει τον εαυτό του ως ένα στοιχείο της φύσης. Λαμβάνει μέτρα για τη διατήρηση της πνευματικής και σωματικής του υγείας, καθώς και της ψυχοκοινωνικής του σταθερότητας.
• Ο καλός χειρουργός κάνει όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση της χειρουργικής. Η λιγότερη χειρουργική είναι ορισμένες φορές το «κάτι παραπάνω». Όταν αυτό το αναγνωρίζει και το εφαρμόζει ο χειρουργός, περιορίζεται στα ουσιώδη και η εργασία του δεν επιβαρύνεται από τα περιττά. Ο καλός χειρουργός δεν είναι φανατικός υπηρέτης μιας φανταστικής θεάς που ονομάζεται «Χειρουργική» και που υποτάσσεται σε αυτή, αλλά ένας άνθρωπος, ο οποίος απέκτησε τη χειρουργική δεξιοτεχνία από άλλους ανθρώπους και τη θέτει στην υπηρεσία των ασθενών.